Clay Field Therapy met kinderen en tieners

Wat is Clay Field Therapy?

Clay Field Therapy® is een beeldend therapeutische methodiek die werd ontwikkeld door Cornelia Elbrecht, grondlegger van de Sensorimotor Art Therapy®.

Het kleiveld bestaat uit een grote, lage houten bak, gevuld met zachte klei. Er wordt ook een kom water voorzien en een spons. Deze simpele opstelling biedt een symbolische ‘wereld’ die kinderen en tieners kunnen gaan ontdekken met hun handen. Ze worden uitgenodigd om te volgen wat hun handen willen doen met een veelheid aan klei die er helemaal voor hen is.

De handen van de kinderen en tieners maken contact met de klei en vinden hun weg door te wrijven, strelen, krabben, krassen, graven, kneden, kloppen en slaan … tot er vormen ontstaan.

Scènes worden gecreëerd, vernield, opnieuw gecreëerd … en vertellen zo een verhaal. Op het einde van de sessie telt niet het resultaat, maar het intens veranderingsproces.

Waar het in essentie om gaat bij Clay Field Therapy® is haptische perceptie. Haptische perceptie beschrijft hoe we de aanraking met onze handen van onszelf, anderen en de wereld rondom gewaarworden. De klei beantwoordt elke communicatieve impuls die ze ontvangt. Elke keer wanneer kinderen en tieners de klei aanraken vanuit een motorische impuls, zullen ze sensorische feedback ontvangen van hun eigen actiepatroon.

Klop je met je vuist in de klei dan zal deze zich koud, hard en onwrikbaar tonen. Maak je de klei zacht met water, dan zal de aanraking ervan strelend en voedend aanvoelen. Het manipuleren van klei in een door jou gewenste vorm, gaat beter wanneer je al explorerend manieren vindt om voldoende balans, innerlijke kernkracht, focus en concentratie te ontwikkelen.

Wat is Clay Field Therapy?

Clay Field Therapy® is een beeldend therapeutische methodiek die werd ontwikkeld door Cornelia Elbrecht, grondlegger van de Sensorimotor Art Therapy®.

Het kleiveld bestaat uit een grote, lage houten bak, gevuld met zachte klei. Er wordt ook een kom water voorzien en een spons. Deze simpele opstelling biedt een symbolische ‘wereld’ die kinderen en tieners kunnen gaan ontdekken met hun handen. Ze worden uitgenodigd om te volgen wat hun handen willen doen met een veelheid aan klei die er helemaal voor hen is.

De handen van de kinderen en tieners maken contact met de klei en vinden hun weg door te wrijven, strelen, krabben, krassen, graven, kneden, kloppen en slaan … tot er vormen ontstaan.

Scènes worden gecreëerd, vernield, opnieuw gecreëerd … en vertellen zo een verhaal. Op het einde van de sessie telt niet het resultaat, maar het intens veranderingsproces.

Waar het in essentie om gaat bij Clay Field Therapy® is haptische perceptie. Haptische perceptie beschrijft hoe we de aanraking met onze handen van onszelf, anderen en de wereld rondom gewaarworden. De klei beantwoordt elke communicatieve impuls die ze ontvangt. Elke keer wanneer kinderen en tieners de klei aanraken vanuit een motorische impuls, zullen ze sensorische feedback ontvangen van hun eigen actiepatroon.

Klop je met je vuist in de klei dan zal deze zich koud, hard en onwrikbaar tonen. Maak je de klei zacht met water, dan zal de aanraking ervan strelend en voedend aanvoelen. Het manipuleren van klei in een door jou gewenste vorm, gaat beter wanneer je al explorerend manieren vindt om voldoende balans, innerlijke kernkracht, focus en concentratie te ontwikkelen.

Opstelling kleibak voor kinderen bij Clay Field Therapy.
Opstelling kleibak voor kinderen bij Clay Field Therapy.

Wetenschappelijke onderbouwing

De sensomotorische feedbacklus, die aan de basis ligt van haptische waarneming, vormt de kern van Clay Field Therapy®. Informatie vanuit de sensomotorische feedbacklus in onze hersenen en zenuwstelsel, voedt namelijk onze haptische waarneming of, met andere woorden, onze tastzin.

Binnen de sensomotorische feedbacklus brengt elke motorische impuls, zoals een beweging of aanraking, sensorische feedback voort. Deze sensomotorische feedbacklus vormt de bouwsteen van de sensomotorische basis die tijdens het opgroeien wordt uitgebouwd. Het is deze sensomotorische basis die het mogelijk maakt dat kinderen en tieners (emotionele) balans, innerlijke kernkracht, focus, concentratie en een (belichaamd) zelfvertrouwen ontwikkelen.

Kinderen leren dus in eerste plaats door aanraking. Onze tastzin is het eerste zintuig dat zich ontwikkelt als baby en blijft doorheen heel onze ontwikkeling een belangrijke rol spelen.

Een goede ontwikkeling van de sensomotorische basis van kinderen en tieners kan vertraagd of zelfs verhinderd worden door ongunstige ervaringen tijdens het opgroeien. Het kan daarbij gaan om ongunstige tot schadelijke ervaringen in de relatie met zorgfiguren of belangrijke anderen, evenals binnen de context waarin kinderen groot worden en de wereld rondom hen. Wanneer dit gebeurt, ontstaan ontwikkelingsmoeilijkheden doordat kinderen en tieners bepaalde ontwikkelingsdoelen vertraagd, enkel gedeeltelijk of helemaal niet behalen.

De mogelijkheden van het kind of de tiener om de klei te bewerken volgens de vaardigheden passend bij diens leeftijd, of het gebrek eraan, vertellen daarom diens ontwikkelingsverhaal.

Wat er juist is gebeurd in het leven van het kind of de tiener wordt binnen de methodiek van Clay Field Therapy® niet bevraagd. Waarmee gewerkt wordt zijn de ontwikkelingsmoeilijkheden die veroorzaakt worden door ongunstige levenservaringen.
Het kind of de tiener gaat hier zelf mee aan de slag.

Aangezien het werken in de klei mogelijkheden biedt om de sensomotorische basis te verstevigen, kan het kind of de tiener de ontwikkelingsmoeilijkheden die het ervaart gaan doorwerken. Daarnaast kan het kind via fantasie- en symbolisch spel in de klei ook zelf manieren vinden om met de emotionele impact van ongunstige levenservaringen om te gaan.

Doordat het kind of de tiener binnen Clay Field Therapy® een werkrelatie aangaat met de klei en niet met de therapeut, zullen eventuele moeilijkheden die het ervaart binnen interpersoonlijke relaties eveneens in relatie tot de klei worden geëxploreerd.
Voor kinderen en tieners die het moeilijk hebben met zich openstellen naar mensen die ze niet goed kennen en anderen niet snel vertrouwen, kan dit een grote opluchting zijn. Dit maakt dat het werken met de methodiek van Clay Field Therapy® bij hen vaak meer kans van slagen heeft dan een klassiek psychotherapeutisch en zelfs beeldend therapeutisch proces.

De sensomotorische feedbacklus, die aan de basis ligt van haptische waarneming, vormt de kern van Clay Field Therapy®. Informatie vanuit de sensomotorische feedbacklus in onze hersenen en zenuwstelsel, voedt namelijk onze haptische waarneming of, met andere woorden, tastzin.

Binnen de sensomotorische feedbacklus brengt elke motorische impuls, zoals een beweging of aanraking, sensorische feedback voort. Deze sensomotorische feedbacklus vormt de bouwsteen van de sensomotorische basis die tijdens het opgroeien wordt uitgebouwd. Het is deze sensomotorische basis die het mogelijk maakt dat kinderen en tieners (emotionele) balans, innerlijke kernkracht, focus, concentratie en een (belichaamd) zelfvertrouwen ontwikkelen.

Kinderen leren dus in eerste plaats door aanraking. Onze tastzin is het eerste zintuig dat zich ontwikkelt als baby en blijft doorheen heel onze ontwikkeling een belangrijke rol spelen.

Een goede ontwikkeling van de sensomotorische basis van kinderen en tieners kan vertraagd of zelfs verhinderd worden door ongunstige ervaringen tijdens het opgroeien. Het kan daarbij gaan om ongunstige tot schadelijke ervaringen in de relatie met zorgfiguren of belangrijke anderen, evenals binnen de context waarin kinderen groot worden en de wereld rondom. Wanneer dit gebeurt, ontstaan ontwikkelingsmoeilijkheden doordat kinderen en tieners bepaalde ontwikkelingsdoelen vertraagd, enkel gedeeltelijk of helemaal niet behalen.

De mogelijkheden van het kind of de tiener om de klei te bewerken volgens de vaardigheden passend bij diens leeftijd, of het gebrek eraan, vertellen daarom diens ontwikkelingsverhaal.

Wat er juist is gebeurd in het leven van het kind of de tiener wordt binnen de methodiek van Clay Field Therapy® niet bevraagd. Waarmee gewerkt wordt zijn de ontwikkelingsmoeilijkheden die veroorzaakt worden door ongunstige levenservaringen.
Het kind of de tiener gaat hier zelf mee aan de slag.

Aangezien het werken in de klei mogelijkheden biedt om de sensomotorische basis te verstevigen, kan het kind of de tiener de ontwikkelingsmoeilijkheden die het ervaart gaan doorwerken. Daarnaast kan het kind via fantasie- en symbolisch spel in de klei ook zelf manieren vinden om met de emotionele impact van ongunstige levenservaringen om te gaan.

Doordat het kind of de tiener binnen Clay Field Therapy® een werkrelatie aangaat met de klei en niet met de therapeut, zullen eventuele moeilijkheden die het ervaart binnen interpersoonlijke relaties eveneens in relatie tot de klei worden geëxploreerd.
Voor kinderen en tieners die het moeilijk hebben met zich openstellen naar mensen die ze niet goed kennen en het vertrouwen van anderen, kan dit een grote opluchting zijn. Dit maakt dat het werken met de methodiek van Clay Field Therapy® bij hen vaak meer kans van slagen heeft dan een klassiek psychotherapeutisch en zelfs beeldend therapeutisch proces.

Bronvermelding

Elbrecht, C. (2018). Healing Trauma in children with Clay Field Therapy. How Sensorimotor Art Therapy supports the embodiment of developmental milestones. North Atlantic Books.

Ben je opvoeder, begeleider, voogd, hulp- of zorgverlener van een kind of jongere? Klik dan hier om meer informatie voor verwijzers te verkrijgen.

Voorbeeld van een scène gecreëerd in de kleibak die wordt gebruikt bij Clay Field Therapy. In het kleioppervlak zitten kleine gaten die erin geprikt zijn met de vinger. In enkele gaten is een knikker gestopt.
Voorbeeld van een scène gecreëerd in de kleibak die wordt gebruikt bij Clay Field Therapy. Berg en meer met twee eendjes erin en een krokodil op de oever.
Voorbeeld van een scène gecreëerd in de kleibak die wordt gebruikt bij Clay Field Therapy. Grote vulkaan in het midden van de kleibak.

“De oplossingen die gevonden worden in het kleiveld, worden ingegeven door levensbelangrijke ontwikkelingsbehoeften en tonen zich via de felt sense, het lichaamsgevoel. Wanneer deze nieuwe manieren om in het leven te staan worden geïntegreerd, worden deze vaardigheden net zo vanzelfsprekend als fietsen en zwemmen. Het gaat hier om impliciet geleerde vaardigheden, opgeslagen in het lichaamsgeheugen.”

― Cornelia Elbrecht (Vrije vertaling)

“Solutions at the Clay Field emerge from vital developmental needs and speak through the body’s felt sense. Once these new options to life become integrated, they are remembered similar to learning how to swim or ride a bike. They are implicitly learnt, bottom-up achievements.”

― Cornelia Elbrecht

“De oplossingen die gevonden worden in het kleiveld, worden ingegeven door levensbelangrijke ontwikkelingsbehoeften en tonen zich via de felt sense, het lichaamsgevoel. Wanneer deze nieuwe manieren om in het leven te staan worden geïntegreerd, worden deze vaardigheden net zo vanzelfsprekend als fietsen en zwemmen. Het gaat hier om impliciete geleerde vaardigheden, opgeslagen in het lichaamsgeheugen.”

― Cornelia Elbrecht (Vrije vertaling)

“Solutions at the Clay Field emerge from vital developmental needs and speak through the body’s felt sense. Once these new options to life become integrated, they are remembered similar to learning how to swim or ride a bike. They are implicitly learnt, bottom-up achievements.”

Cornelia Elbrecht