Polyvagaaltheorie

De polyvagaaltheorie heeft de werking van ons autonome zenuwstelsel in kaart gebracht en biedt inzichten en therapeutische handvaten om een ontregeld autonoom zenuwstelsel opnieuw veerkrachtig te maken.

Je autonome zenuwstelsel is dat deel van je zenuwstelsel dat onwillekeurig werkt en de werking van onze inwendige organen zoals onze hartslag, bloedsomloop, ademhaling en spijsvertering regelt. Daarnaast regelt het autonome zenuwstelsel ook onze respons of reactie op stress.

Bij een veerkrachtige werking van je autonome zenuwstelsel, ben je na een piek of periode van stress vanzelf in staat om terug naar een toestand van rust en ontspanning te reguleren. In die toestand voel je je gegrond, aanwezig in het hier-en-nu, veilig en verbonden met jezelf, anderen en de wereld rondom.

Staat de werking van je autonome zenuwstelsel onder druk door aanhoudende stress of is het ontregeld omwille van trauma, dan zal je autonome zenuwstelsel verdedigingsreacties inzetten zonder dat jij daar bewust controle over hebt. Je autonome zenuwstelsel doet dat in een poging om je lichaam te doen blijven werken, ondanks moeilijke omstandigheden in je omgeving.

Normaal gezien zal je proberen om in relatie met iemand anders, een dierbare of een vriend, weer naar rust en veiligheid te reguleren. Je zoekt dan troost en steun bij iemand anders. Maar bij aanhoudende stress of trauma kan het zijn dat die troost of steun niet langer voldoende is om je te kalmeren, of de ander niet langer als veilig gezien kan worden. In dat geval krijgen we de neiging ons ofwel terug te trekken en te isoleren ofwel de ander van ons weg te duwen.

De polyvagaaltheorie in beeldende therapie

Beeldende therapie vanuit het kader van de polyvagaaltheorie heeft als doel het verminderen van je verdedigingsmechanismen bij een ontregelde werking van je autonome zenuwstelsel. Dat maakt dat je opnieuw sterke sociale banden kan aangaan en tegelijk je gezondheid, welbevinden en veerkracht kan vergroten.

Hoe makkelijker je in staat bent om terug te keren naar een zijnstoestand van veiligheid en verbondenheid en die kan vasthouden, hoe meer je je gedachten, gevoelens, gedragingen en overtuigingen kan gaan beïnvloeden in positieve zin.

Op die manier ben je in staat om een hoopvol en positief narratief, of—met andere woorden—verhaal, te ontwikkelen over jezelf, anderen en de wereld rondom. Dat is wat je de veerkracht geeft om je wensen, verlangens en potentieel te realiseren.

Aanpak

Er wordt tijdens beeldende therapie vanuit het kader van de polyvagaaltheorie veel aandacht besteed aan je lichaamsgewaarwordingen. Denk aan je ademhaling, hartslag, een gevoel van warmte of koude in je lichaam en een gevoel van spanning of verkramping en ontspanning.

Met die lichaamsgewaarwordingen gaan we verder aan de slag. Je krijgt beeldende en andere opdrachten aangeboden die je helpen om technieken te oefenen. Die technieken helpen je vooruit in jouw regulatie naar een lichamelijke en mentale toestand van betrokkenheid, verbondenheid, groei en herstel.